โบราณคดีกรุงธนบุรี

ภาพประกอบสวยงาม 4 สี

1 โบราณคดี ในบริบทเมือง

• “เมือง” ในงานโบราณคดี
• องค์ประกอบเมือง
• กระบวนการกลายเป็นเมือง
• วิวัฒนาการเมือง
• การตั้งถิ่นฐานของคนในอดีต

2 ข้อสันนิษฐาน “เมืองธนบุรี”

• ขอบเขต “ธนบุรี”
• ภูมิศาสตร์ “แม่น้ำเจ้าพระยา”
• ข้อสันนิษฐานเรื่องเมืองธนบุรี

3 สืบค้นจากเอกสารประวัติศาสตร์

• ภูมิลักษณ์ “ธนบุรี”
• ธนบุรี หรือบางกอก
• ธนบุรี ก่อนขุดคลองลัดบางกอก(ก่อน พ.ศ. 2077)
• ธนบุรี ช่วงขุดคลองลัดบางกอกถึงก่อนสมัยสมเด็จพระนารายณ์(หลัง พ.ศ. 2077-2198)
• ธนบุรี สมัยสมเด็จพระนารายณ์ถึงเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2199-2310)
• กรุงธนบุรี สมัยธนบุรี (พ.ศ. 2310-2325)
• ธนบุรี สมัยต้นรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. 2325-2394)

4 สำรวจหาร่องรอยบนพื้นดิน

• หลักการสำรวจหาหลักฐานทางโบราณคดีบนพื้นดิน
• ข้อสังเกตบางประการ
• แม่น้ำลำคลอง เส้นทางสัญจรโบราณ
• ร่องรอยชุมชนธนบุรีโบราณช่วงก่อนขุดคลองลัดบางกอก (ก่อน พ.ศ. 2077)
• ร่องรอยเมืองธนบุรีโบราณ ช่วงขุดคลองลัด ถึงก่อนสมัยสมเด็จพระนารายณ์ (หลงั พ.ศ. 2077-2198)
• ร่องรอยเมืองธนบุรี สมัยสมเด็จพระนารายณ์ถึงเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2199-2310)
• ร่องรอยกรุงธนบุรี สมัยธนบุรี (พ.ศ. 2310-2325)
• ร่องรอยธนบุรี สมัยต้นรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. 2325-2394)

5 ขุดค้นใต้ดิน

• กำแพงกรุงธนบุรีและคลองคูเมืองที่ปากซอยอิสรภาพ 44
• กำแพงเมืองกรุงธนบุรีและคลองคูเมืองที่อนุสาวรีย์สหชาติ
• ป้อมวิไชยเยนทร์ฝั่งธนบุรีที่กองทัพเรือ
• ป้อมวิไชยเยนทร์ฝั่งพระนครที่มิวเซียมสยาม
• ผู้คนสมัยอยุธยาตอนปลายที่สถานีรถไฟฟ้าใต้ดินสนามไชย
• คน เรือไม้ และป้อมมุมเมืองกรุงธนบุรีที่โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์
• ป้อมป้องปัจจามิตรที่สำนักงานเขตคลองสาน
• วัดน้อยทองอยู่ วัดร้างโบราณเชิงสะพานสมเด็จพระปิ่นเกล้า
• ประมวลหลักฐานทางโบราณคดี

6 ธนบุรี ในบริบทโบราณคดีเมือง

• ทะเลตม แรกกำเนิดธนบุรีบางกอก
• ถิ่นฐานของชุมชนเกษตรกรรมริมแม่น้ำเจ้าพระยาสายเดิมช่วงก่อนการขุดคลองลัดบางกอก (ก่อน พ.ศ. 2077)
• การกลายเป็นเมืองธนบุรีโบราณในตำบลบางกอก ช่วงหลังการขุดคลองลัดบางกอกถึงก่อนการตั้งป้อมเมืองบางกอก (พ.ศ. 2077-2198)
• เมืองธนบุรีใหม่ภายใต้ฝรั่งเศสช่วงสร้างป้อมเมืองบางกอกถึงศึกพม่าเข้าเมือง(พ.ศ. 2199-2310)
• กรุงธนบุรี ศูนย์รวมการเมืองการปกครองแห่งใหม่(พ.ศ. 2310-2325)
• ฝั่งธนบุรี แหล่งรวมความหลากหลายทางวัฒนธรรม(พ.ศ. 2325-2394)