อวสานสมบูรณาญาสิทธิราชย์ในสยาม

หนังสือเล่มนี้เกี่ยวกับการสิ้นสุดของระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ในสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 หรือที่เราเรียกกันทั่วไปว่าเป็นเหตุการณ์ “การเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475” นั้น หนังสือของเบน น่าจะเป็นหนังสือที่ดีที่สุดก็ว่าได้ ไม่ว่าจะเทียบกับงานเช่นนี้ในภาษาไทยและภาษาเทศ ความเป็นนักวิชาการที่แท้จริง ความเชี่ยวชาญในภาษาไทยทั้ง อ่าน เขียน พูด ทำให้เบนสามารถที่จะค้นคว้าจากเอกสารเก่าทั้งจากหอสมุดต่างๆ (ทั้งไทยและเทศเช่นกัน) และที่สำคัญคือการค้นลึกลงไปในเอกสารชั้นต้นของหอจดหมายเหตุ และนี่ก็ทำให้งานเขียนของเบนล้ำลึกสะท้อนให้เห็นถึงความพยายามของรัชกาลที่ 7 ที่จะนำสถาบันและระบอบการปกครองสมัยใหม่มาสู่สยาม ต้องล้มเหลวลงอย่างสิ้นเชิง ทั้งความปั่นป่วนและความขัดแย้งในหมู่เสนาบดีของพระองค์เอง เป็นผลทำให้คณะราษฎรยึดอำนาจได้สำเร็จ งานเขียนของเบนกลายเป็น “งานมาตรฐาน” ของเรื่องราวของรัชสมัยสุดท้ายแห่งระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์นั้น... และก็หวังอย่างยิ่งว่างานชิ้นสำคัญของเบน จะช่วยให้ภาพของยุคสมัยแห่งความเปลี่ยนแปลงที่สำคัญของเรากระจ่างขึ้นมากกว่าเดิม บางทีในกรณีของความขัดแย้งและมัวมน “คนนอก” อย่างเบนอาจจะมีทัศนวิสัยที่กว้างไกลกว่า “คนใน” ด้วยซ้ำไป ชาญวิทย์ เกษตรศิริ