Rule บนเนยแข็ง

"Rule บนเนยแข็ง" ความเรียงว่าด้วยกฎหมายและความยุติธรรม จากคอลัมน์ “คนตกสีที่อยู่อีกฝั่งหนึ่ง” หนังสือพิมพ์มติชนรายวัน ผลงานล่าสุดของกล้า สมุทวณิช จะมาเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับกฎหมายตั้งแต่จุดเริ่มต้นจนถึงเรื่องกฎหมายกับวัฒนธรรมสังคม

ในบางมุมของกฎหมายก็มีส่วนคล้ายกับรูบนเนยแข็งสวิส (Swiss cheese model) ทฤษฎีที่ว่าด้วยอุบัติเหตุร้ายแรงเกิดจากความผิดพลาดที่แฝงอยู่ เหมือนเนยแข็งชนิดอองมองตาลที่มีรูเรียงกันอย่างไม่เป็นระเบียบ หากมันอยู่กันคนละที่ก็ไม่มีอะไร แต่เมื่อไรที่รูพวกนั้นมาเรียงตัวกันจนทะลุตลอดอุบัติเหตุที่ร้ายแรงก็จะเกิดขึ้น

กฎหมายเองก็มีสิ่งที่เรียกว่า “รู” อยู่เช่นกัน รูที่ส่งผลว่า ทำไมขับรถชนคนตายถึงไม่ติดคุก แต่ทำไมคนขายซีดีมือสองกลับติดคุกทันที เหตุใดเราไม่ประหารผู้กระทำผิดฐานฆ่าข่มขืนกระทำชำเราให้แล้วให้หมดกันไป ทำไมตีหัวหมาถึงมีโทษสูงกว่าปาหัวคนผู้เป็นเจ้าของ หรือเพราะอะไรเมื่อมีสภาที่มาจากการเลือกตั้งจาก “เสียงข้างมาก” ของคนทั้งประเทศแล้ว ยังต้องมี “ศาลรัฐธรรมนูญ” ที่มีอำนาจชี้เป็นชี้ตายได้ คว่ำยกเลิกกฎหมายหรือรัฐธรรมนูญที่สภาเห็นชอบแล้วได้ ด้วยคนเพียงไม่กี่คน

นี่คือข้อสังเกต ข้อคิด และความรู้สึกที่มีต่อรูหรือช่องว่างต่างๆ ในการ “Rule” ของกฎหมายในช่วงเวลาที่ผ่านมา