ราชันผู้พลัดแผ่นดิน เมื่อพม่าเสียเมือง

เมื่อพม่า "เสียเมือง" ให้อังกฤษ พระราชวังไม้สักอันวิจิตรบรรจงแห่งกรุงมัณฑะเลย์ กลายเป็นเพียงอดีตอันรุ่งโรจน์ของพระเจ้าธีบอและพระนางศุภยาลัต กษัตริย์และราชินีองค์สุดท้ายแห่งราชวงศ์คองบองของพม่า รวมทั้งพระราชธิดาและข้ารับใช้จำนวนหนึ่ง ถูกนำเสด็จไปประทับยังเมืองรัตนคีรี ประเทศอินเดีย ในความดูแลของรัฐบาลอังกฤษ ชีวิตกว่า 30 ปีในต่างแดนพลิกเปลี่ยนชะตากรรมของราชนิกุลผู้ยิ่งใหญ่และความเป็นไปของประเทศชาติไปพร้อมๆ กัน
ราชันผู้พลัดแผ่นดิน เมื่อพม่าเสียเมือง เผยแง่มุมการรับรู้ใหม่ๆ ที่ผู้เขียนใช้เวลาถึง 7 ปี ในการค้นคว้ารวบรวมข้อมูลในการเขียน จึงถือเป็นสารคดีกึ่งชีวประวัติสุดเข้มข้นที่บอกเล่าประวัติศาสตร์พม่ายุคอาณานิคมอย่างครบถ้วนสมบูรณ์ที่สุด ทั้งยังตีแผ่รายละเอียดและข้อเท็จจริงนานาประการให้ได้รับความกระจ่าง ทั้งด้านขนบวัฒนธรรม กลการเมือง และกระบวนทัศน์แบบตะวันตก-ตะวันออก ซึ่งผู้นิยมชมชอบ พม่าเสียเมือง ผลงานของ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช ไม่ควรพลาดอย่างยิ่ง