คนหลังฉาก ในประวัติศาสตร์รางเลือน

สามัญชนในหลังฉากประวัติศาสตร์อันยิ่งใหญ่ ที่ไม่มีใครพูดถึง

กับมุมมองที่แตกต่างต่อบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์
ทางสำนักพิมพ์มติชนคัดความเรียงจำนวน 5 เรื่อง ได้แก่ บุปผา, บางเรื่องของโกโบริ (ในวันที่เขาไม่มีอังศุมาลิน), จากไอคมันน์ สู่ ออสวิตช์ สู่ไอคมันน์ ความตายที่ไม่เปลี่ยนผ่าน, หลวงวิจิตรวาทการกับสมาคมลับมังกรดำ ประวัติศาสตร์เงาของอาทิตย์อัสดง และศรีโหม้และนายทองคำ มนุษย์ปลาดชาติไทย เข้ามาอยู่ในหนังสือเล่มนี้


บุคคลเหล่านี้ ที่อนุสรณ์เขียนถึงนี้ อาจจะมีบางชื่อที่เราไม่คุ้นเคย เช่น บุปผา กับศรีโหม้ หรือ บุคคลที่เรารู้จักกันดี เช่น หลวงวิจิตรวาทการ กับไอคมันน์ แต่เชื่อเถิดว่าบุคคลเหล่านี้ทำให้ประวัติศาสตร์ในช่วงนั้นช่วยทำให้เราจินตนาการถึงเหตุการณ์ที่พวกเขาเกี่ยวข้องได้ชัดเจนขึ้นไม่ว่าจะเป็น สงครามโลกครั้งที่ 2 การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ยิว ความโหดร้ายของเขมรแดงในช่วงที่พอลพตเรืองอำนาจ ที่ผ่านเรื่องราวของทุ่งสังหาร เป็นต้น

สิ่งที่อนุสรณ์นำเสนอนี้ คิดว่าเป็นวิธีการที่น่าสนใจในการนำเสนอเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ ไม่ได้จะบอกว่าบุคคลคนๆนั้นเลวร้าย หรือทำตัวไม่ดี เพียงแต่ต้องการเข้าไปทำความเข้าใจในบริบทแวดล้อมต่างๆ ในเหตุการณ์ช่วงนั้น ว่าเกิดอะไรขึ้น