ธุรกิจกองทัพเมียนมา: ขุมพลังเศรษฐกิจและอิทธิพลทหารในการเมืองอำนาจนิยม

ในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 2021 กองทัพเมียนมาตัดสินใจทำรัฐประหารรัฐบาลพลเรือนที่มาจากการเลือกตั้งอีกครั้ง นำพาเมียนมาหวนคืนสู่บรรยากาศทางการเมืองแบบอำนาจนิยมและครองอำนาจต่อเนื่องยาวนานมาจนถึงปัจจุบัน หนึ่งในปัจจัยที่ทำให้กองทัพยังคงสามารถมีบทบาทและรักษาอิทธิพลของตนเองในการเมืองเมียนมาสมัยใหม่มาได้โดยตลอด ก็คือ “ธุรกิจกองทัพ” อันหมายรวมถึงกิจกรรมทางเศรษฐกิจ ไม่ว่าจะเป็นการผลิต การบริโภค ตลอดจนการกระจายสินค้าและบริการต่างๆ ที่อยู่ภายใต้อิทธิพลของกองทัพเมียนมา ซึ่งผู้นำทหารได้ใช้ธุรกิจเหล่านี้ในการสั่งสมต้นทุนทางเศรษฐกิจ และใช้ต้นทุนดังกล่าวเป็นฐานกำลังในการแทรกแซงและสร้างอิทธิพลในสนามการเมืองเมียนมา หรือกระทั่งเป็นหนึ่งในปัจจัยที่ทำให้ทหารตัดสินใจเข้าควบคุมอำนาจรัฐ ด้วยเป้าหมายในการรักษาความมั่นคงทางอำนาจและรักษาความได้เปรียบทางเศรษฐกิจของธุรกิจกองทัพ

“ธุรกิจกองทัพเมียนมา” จึงเปรียบเสมือนขุมพลังสำคัญของผู้นำทหารในการรักษาอำนาจนำของกองทัพในการเมืองเมียนมามาโดยตลอด นับตั้งแต่เมียนมาได้รับเอกราชจากอังกฤษหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยธุรกิจกองทัพเริ่มก่อตัวขึ้นจากเป้าหมายเริ่มแรกคือการจัดสรรสินค้าอุปโภคบริโภคราคาย่อมเยาว์ให้เป็นสวัสดิการสำหรับเจ้าหน้าที่ทหาร แต่เมื่อผู้นำกองทัพผันตัวมาเป็นผู้นำเผด็จการควบคุมอำนาจรัฐ ธุรกิจกองทัพจึงได้กลายเป็นแหล่งผลประโยชน์ในการแสวงหาความมั่งคั่งของบรรดานายพลและพวกพ้อง โดยขยายตัวครอบงำและผูกขาดระบบเศรษฐกิจของประเทศ ซึ่งความได้เปรียบทางเศรษฐกิจเช่นนี้ส่งผลให้ผู้นำทหารสามารถขยายอิทธิพลและรักษาอำนาจของตนเองในการเมืองเมียนมาได้ทุกยุคทุกสมัย จากธุรกิจที่สร้างความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจให้กับผู้นำกองทัพในยุคเผด็จทหารสู่การเป็นคลื่นใต้นำที่สั่นคลอนเสถียรภาพของรัฐบาลพลเรือน กระทั่งกองทัพเมียนมาสามารถเข้าครองอำนาจนำทางการเมืองเมียนมาได้สำเร็จอีกครั้ง

สารบัญ

คำนำสำนักพิมพ์

คำนำผู้เขียน

1 อรุณรุ่งแห่ง “กองทัพเมียนมา” หลังยุคอาณานิคม

2 แรกเริ่ม “ธุรกิจกองทัพ” ใต้เงาทหารเมียนมา

3 ธุรกิจของกองทัพเมียนมาภายใต้ระบอบเนวิน (ค.ศ. 1962-1988)

4 ธุรกิจกองทัพเมียนมาในช่วงการปกครองของสภา SLORC/SPDC (ค.ศ. 1988-2011)

5 ธุรกิจกองทัพเมียนมากับคลื่นใต้น้ำยุครัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้ง (ค.ศ. 2011-2021)

6 ฐานอำนาจทางเศรษฐกิจกับอิทธิพลทหารเมียนมาเหนือรัฐบาลพลเรือน

7 ธุรกิจกองทัพเมียนมากับการเปลี่ยนผ่านไปสู่ประชาธิปไตยภายใต้ “ผู้พิทักษ์ระบอบเดิม”

บรรณานุกรม

ภาคผนวก